De begroting

Elk jaar beginnovember beslist de gemeenteraad over de begroting. Hier staat in wat de inkomsten en uitgaven van de gemeente zijn. In de begroting maken we de keuze waar we ons geld aan uitgeven. Waar heel veel gemeentes in Nederland grote financiële problemen hebben, hebben wij die minder. En dat is mooi. Daardoor kunnen we investeren in de dingen die wij en onze inwoners zo belangrijk vinden.

Zo willen we de komende jaren graag woningen bouwen en willen we dat inwoners zich gehoord, gezien en erkend voelen. Daarnaast gaan we in deze begroting investeren in leefbaarheidsbudgetten en kerngericht werken, in gezondheid en vitaliteit. Ook bouwen we de hondenbelasting verder af.

Natuurlijk kijken we ook kritisch naar de begroting. Hoewel er veel goed gaat en er veel goede plannen zijn, moeten deze ook wel haalbaar zijn. Daarnaast vinden we dat er nog stappen gezet kunnen worden op het gebied van communicatie met onze inwoners. Een van de dingen die we hebben ingebracht is hoe belangrijk we het vinden dat er goed gecommuniceerd wordt over wat er in de regio rivierenland gebeurt.

Bij de begrotingsbehandeling werden er door verschillende partijen diverse voorstellen ingebracht om meer geld aan een bepaald onderwerp te labelen. Wij hebben hier tegen gestemd. Voor Gemeentebelangen is het uitgangspunt dat er eerst een plan moet zijn voordat we geld toekennen. Geld is een goede dienaar maar een slechte meester. Dus eerst de keuze, daarna kijken we hoeveel geld dit kost en wat het ons waard is. Politiek is namelijk keuzes maken. En hoe sympathiek sommige plannen ook zijn, geen geld zonder plan.

Betoog Algemene beschouwingen begroting 2025 - 2028 (door fractievoorzitter Sander van Alfen)

Voorzitter,

Onze algemene beschouwingen heeft Gemeentebelangen Buren net voor de zomer al uitgesproken bij de behandeling van de kadernota. Daarom zullen wij deze vanavond beperkt houden. Natuurlijk zullen wij op een aantal onderdelen in deze conceptbegroting ingaan en onze bevindingen met u delen.

Onze meerjarenbegroting ziet er goed uit. Daar waar andere gemeentes worstelen met hun financiële situatie en bezuinigingen vanuit Den Haag, staan wij er, omdat we ingewikkelde bezuinigingen al eerder hebben doorgevoerd, er redelijk goed voor. Zowel structureel als qua reservepositie. Die moeten we natuurlijk gedeeltelijk nog wel realiseren. Onzekerheid blijft troef en daarom moeten we voorzichtig zijn met structurele uitgaven. Maar met incidenteel hebben we best wat te besteden.

En daar mogen we wat ons betreft ook best trots op zijn. Een compliment aan het college en het ambtenarenapparaat is dan ook zeker op zijn plaats. We hebben een structureel sluitende concept begroting voor ons liggen. Met het effect van de septembercirculaire meegenomen sluit zelfs elk jaar positief. Dat zal eerder zijn voorgekomen, maar ik kan me niet heugen wanneer dat dat was.

Voorzitter,

In de voorliggende begroting zien we veel onderwerpen terugkomen die we hebben afgesproken in ons coalitieakkoord. De doelstellingen en afspraken die we daarin hebben gemaakt , staan centraal. We willen die ook daadwerkelijk gaan halen. Afspraak is afspraak. En dan niet dat er bijvoorbeeld een vinkje achter een startnotitie staat, maar dat een en ander in uitvoering is. Wij gaan er dan ook van uit dat met deze begroting die doelstellingen gehaald worden. Wanneer dat niet zo is verwachten wij vanuit de actieve informatieplicht van het college hierover direct geïnformeerd te worden. En niet dat een Burap wordt afgewacht. 

Een van de belangrijkste beginselen van onze politieke partij is dat wij vinden dat inwoners zich gehoord, gezien en erkend moeten voelen. Dat betekent niet dat op elke vraag van een inwoner ja het antwoord is. Maar dat in ieder geval een nee uitgelegd kan worden. Meedenken, denken in kansen en oplossingen maakt dat inwoners zich daadwerkelijk gehoord voelen. Geen simpel nee, maar een uitleg waarom niet en wat dan wel. In de organisatieontwikkeling, zoals beschreven in de begroting, moet dit een belangrijke richtlijn zijn. Dit vragen wij van onze medewerkers, deze participatie is wat wij willen. En we kunnen dat niet vaak genoeg herhalen. Dat zullen we dan ook blijven doen.

Wij vinden dat we moeten investeren in leefbaarheid, investeren in onze inwoners. Kansen grijpen wanneer ze zich voordoen. Durven en lef tonen. Daarom zijn we ook blij met de opname van het vitale sportpark in deze begroting. Maar ook voor nieuwe kansen die zich voordoen roepen wij het college op, kom naar de raad en laat ons het gesprek hierover voeren. En dat hoeft echt niet alleen bij de begrotingsbehandeling. Onze weerstandsratio is meer dan voldoende, we hebben middelen genoeg. Laten we durven deze te investeren in onze inwoners en de doelen die wij als raad zo belangrijk vinden. Niet uitgeven om het uitgeven, maar slim zijn en kansen zien. Gevoel voor de bal hebben.

In deze begroting komen mooie doelstellingen naar voren. Ik haal er een aantal uit.

We gaan meer woningen bouwen. Bouwen, bouwen, bouwen, we kunnen het niet vaak genoeg zeggen. Onze inwoners hebben deze woningen nodig. Bouwen naar behoefte in elke kern.

We gaan processen versnellen. En proberen onnodige regeldruk te verminderen. Gemeentebelangen Buren gaat er van uit dat hier heel goed wordt gekeken naar het perspectief van de klant, van onze inwoner. Samen met inwoners een klantreis maken zou een heel goed idee zijn.

Met de Avri gaan we als gemeente een nieuwe dienstverleningsovereenkomst afsluiten. Wij denken dat dat goed is. Het geeft ons ook de kans nog eens goed te kijken naar de gewenste beheerniveaus van de openbare ruimte. Maar ook meer lokaal aanbesteden en uitdagingsrecht handen en voeten geven. Misschien willen we bepaalde taken wel weghalen bij de Avri. U begrijpt dat wij als raad graag meegenomen willen worden in dit proces en ik vraag dan ook het college hoe zij voornemens zijn ons hierin mee te nemen.

De inzet op preventie binnen het sociaal domein is ook iets dat u ons al heel vaak heeft horen zeggen. Wij zijn er van overtuigd dat investeren in preventie, in gezondheid, in bewegen, in meedoen, in vroegtijdig signaleren en in communicatie, kan helpen om zorgvragen en daarmee ook kosten op langere termijn te verminderen. College, durf hierin te investeren. Ga aan de slag met de speeltuinen, met de verenigingen en sportverenigingen. Kom met mooie voorstellen. Onze steun zullen ze zeker hebben.

We gaan onze leefbaarheidsbudgetten verhogen en inzetten op participatie. We gaan verder doorwerken richting een zaakvolgsysteem, een track en trace systeem, zodat inwoners kunnen zien waar hun aanvraag en verzoek zich bevindt binnen de organisatie. Er komt een dierenwelzijnsnota. En dat allemaal met een structureel sluitende begroting!

Bij de kadernota zijn wij op een aantal onderdelen specifiek ingegaan. Dat zal ik hier namens gemeentebelangen Buren ook doen. Allereerst duurzaamheid. Wij blijven een voorstander van duurzame ontwikkelingen. Wij vinden dat wij de doelstellingen vanuit het RES zoals wij als raad hebben vastgesteld moeten halen. Wij geloven in verduurzaming, zonne-energie, klimaatadaptatie en kleine windmolens tot 25 meter. En die richting zullen wij dan ook blijven omarmen. We blijven tegen grote windmolens. Bijvoorbeeld het windpark Lienden – Echteld. Een paar weken geleden was de provinciale inspraakbijeenkomst hiervoor. Een compliment aan wethouder de Bas voor haar duidelijke inspraakreactie op zijn plaats! We beginnen te merken dat de provinciale staten op zijn minst niet heel gelukkig zijn met het proces en wat er in dit dossier allemaal is gebeurd. En dat maakt ons strijdbaar.

Het accommodatiebeleid dat wij als raad hebben vastgesteld wordt op dit moment uitgevoerd. Uitgangspunt voor onze fractie is dat als er draagvlak voor een voorziening is vanuit onze inwoners, dat wij ons best willen doen deze voorziening te behouden. Denk bijvoorbeeld maar eens aan dorpshuizen en de voorzieningen in het stadje Buren. Maatwerk per kern is daarbij de crux. Sommige voorzieningen zullen verzelfstandigd kunnen worden, zoals bij het Klokhuis in Maurik is gebeurd. Wat Gemeentebelangen Buren betreft moet hier voortvarend en in overleg met de inwoners door het college mee worden blijven omgegaan. En we zien de uitkomsten hiervan graag tegemoet zodat we als gemeenteraad een besluit hierover kunnen nemen. Wij zijn bereid hierin te investeren en waar nodig financiële stappen te nemen.

Voorzitter, Gemeentebelangen Buren vindt dat inwoners zich gehoord, gezien en erkend moeten voelen. Dat is ons belangrijkste uitgangspunt. Daarbij is goede communicatie cruciaal. Communicatie van de gemeente met onze inwoners. En wij merken nog wel eens dat deze te wensen overlaat. Er gebeurt veel in onze gemeente en we zijn ook met heel veel dingen bezig. Heel vaak positieve dingen En toch weten onze inwoners dat lang niet altijd. En dat is erg jammer. Bij de behandeling van de kadernota is ons aangegeven dat wij als raad meegenomen worden in deze strategische communicatie. In onze beleving is dat nog niet gebeurt. Daarom de vraag, kunt u ons aangeven wanneer en hoe we dit gaan doen?

Tot slot de Gemeenschappelijke regelingen. De aankomende jaren zijn we flink veel geld extra kwijt aan onze gemeenschappelijke regelingen. We begrijpen de redenen hiervoor. Prijsindexeringen, Salarisverhogingen. De toelichting is helder. Toch hebben wij als raad eerder al wel eens amendementen en moties vastgesteld om te kijken of de bijdrage naar beneden kan. Ook gezien de financiële situatie van veel gemeentes. We begrijpen dat dit niet zomaar uit te voeren is. Maar, dat neemt niet weg dat we moeten blijven kijken naar de taken, wettelijk en bovenwettelijk, die we als gemeente in samenwerking uitvoeren. Doen we het goede en doen we het nog op de juiste manier. Een poosje geleden hebben wij als raad een goed gesprek gehad over de toekomst van bijvoorbeeld de Regio Rivierenland en hoe wij graag zouden zien hoe deze er uit ziet en functioneert. Maar daarmee zijn we er nog niet.

Eerst moeten andere gemeentes het met ons eens zijn. En daarnaast moet ook de communicatie vanuit de regio beter. Wij hebben dit punt al vaker aangehaald. We willen weten wat er gebeurt binnen de portefeuillehouders overleggen binnen de regio. Vooraf. Maar ook wat er is besproken binnen die overleggen. Dat lijkt nog steeds niet helemaal te lukken. Daarom zullen wij volgende week met een motie komen die het college oproept deze communicatie te verbeteren. Hopelijk geeft deze motie de regio ook handvaten deze communicatie verder te faciliteren.

Ik sluit af.

Wat ons betreft worden de komende jaren echt de jaren van verandering en verankering.

Verandering in de wijze waarop de gemeente Buren om gaat met initiatieven uit de samenleving, verankering van het uitdaagrecht, verandering in werkwijze waarin meer zal worden gekeken naar de ‘bedoeling’ van de regelgeving dan naar de ‘letter’ ervan. Soms loslaten en vertrouwen geven aan inwoners, vrijwilligers en ondernemers.

Ruimte geven om het speelveld zo breed mogelijk te maken: ‘buitenkant lijn is in’.

Het instrument van de begroting is daarbij belangrijk. Maar geld is een goede dienaar maar een slechte meester. Er is veel meer voor nodig om daar te komen. En daarom wensen wij het college hier heel veel lef bij. Weet dat u ons aan uw kant vindt. Positief kritisch, bereid om te investering in de dingen die wij zo belangrijk vinden. U zult begrijpen, om maar vast een beetje op zaken vooruit te lopen, dat wij de voorliggende concept begroting van harte steunen.

Sander van Alfen (fractievoorzitter Gemeentebelangen Buren)

Meer informatie Begroting:

Begroting Gemeente Buren

Besluitvormende raad: Programmabegroting 2025